Mua nhà Hà Nội – ước mơ xa vời
Trong thời kỳ hiện tại, thu nhập của đa số người dân đang không đủ để theo kịp sự gia tăng của giá nhà, thậm chí khoảng cách này ngày càng gia tăng, làm cho việc mua nhà vẫn chỉ là một ước mơ xa xỉ đối với nhiều người có thu nhập thấp.
Cách đây khoảng 4 năm, chị Thanh đã mua một căn hộ với giá hơn 900 triệu đồng, một số tiền mà chị đã tích góp trong suốt một thập kỷ trước đó. Theo chị Thanh ở quận Thanh Xuân, Hà Nội: “Số tiền đó có thể đủ để mua nhà ở vùng quê, vùng sâu, hoặc vùng xa. Tuy nhiên, ở đô thị, số đó chỉ đủ để mua chung cư mini.”
“Tôi đã tự tìm hiểu về các loại nhà, từ nhà mặt đất đến các dự án nhà xã hội khác nhau,” anh Nghiêm Việt ở quận Thanh Xuân, Hà Nội, cho biết. “Nhà mặt đất thường có giá quá cao hoặc nằm ở xa quá. Trong khi đó, các căn hộ xã hội và dự án tái định cư hiện có thì rất ít.”
Công ty tư vấn bất động sản Savills Việt Nam cho biết rằng trong 4 năm qua, thu nhập trung bình mỗi người ở Hà Nội đã tăng khoảng 6% mỗi năm. Trong khi đó, giá căn hộ đã tăng hơn 13% hàng năm, tức là tốc độ tăng thu nhập chỉ đạt chưa đến một nửa so với tốc độ tăng của giá nhà.
“Mỗi ngày trôi qua, giá nhà lại tiếp tục tăng cao, khiến việc tiếp cận trở nên khó khăn hơn. Đối với người dân, việc tiết kiệm đủ tiền để mua nhà cũng đòi hỏi nhiều thời gian hơn,” bà Đỗ Thị Thu Hằng, Giám đốc cấp cao tại Bộ phận Nghiên cứu và Tư vấn của Savills Hà Nội, đã nhận định.
Một trong những lý do chính khiến giá nhà tăng nhanh là sự suy giảm trong nguồn cung cấp. Trong nửa đầu năm nay, Hà Nội chỉ thêm vào thị trường khoảng 5.600 căn hộ mới, giảm hơn 80% so với cùng kỳ năm 2022. Chỉ có 7% trong số này được bán với giá dưới 25 triệu đồng/m2.
Bà Đỗ Thị Thu Hằng, Giám đốc cấp cao tại Bộ phận Nghiên cứu và Tư vấn của Savills Hà Nội, đã nhận định: “Các căn hộ bán với giá trên 50 triệu đồng/m2 hiện đang chiếm tỷ lệ cao, từ 80% đến 90%. Trong khi đó, các căn hộ trực tiếp từ chủ đầu tư với mức giá dưới 25 triệu đồng hiếm khi phù hợp với những người có thu nhập thấp, đặc biệt là công nhân làm việc trong các khu công nghiệp.”
Đối với nhiều cư dân ở Thủ đô, việc sở hữu một căn hộ chung cư mới gần như là một ước mơ không thể thực hiện, khi mà giá nhà hiện đã vượt quá 18 lần thu nhập của họ, theo báo cáo của Viện Đất đai đô thị.
Nhà ở xã hội vẫn đang thiếu
Nhu cầu về nhà ở đang tăng lên một cách nhanh chóng. Theo dự báo của công ty tư vấn bất động sản Savills Việt Nam, trong giai đoạn từ nay đến năm 2025, Hà Nội dự kiến sẽ có thêm 157.000 hộ gia đình, tuy nhiên nguồn cung cấp nhà ở chỉ đủ đáp ứng được hơn một nửa trong số đó. Vì vậy, câu hỏi đặt ra là liệu việc xây dựng thêm nhiều căn nhà hoặc chung cư có phải là giải pháp cho vấn đề thiếu nhà ở, đặc biệt là nhà ở cho người có thu nhập thấp hay không?
Hiện nay, Hà Nội đang triển khai 54 dự án nhà ở xã hội và 5 Khu đô thị – nhà ở xã hội tập trung. Theo kế hoạch, đến năm 2030, dự kiến Hà Nội sẽ cung cấp hơn 90.000 căn hộ mới, đáp ứng khoảng 90% nhu cầu về nhà ở xã hội của thành phố. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, việc tăng chỉ tiêu xây dựng nhà ở xã hội một mình không đủ để hoàn toàn giải quyết vấn đề về nhà ở cho người có thu nhập thấp.
Trong việc giải quyết vấn đề nhà ở xã hội, Singapore đã trở thành một mô hình mẫu, nhưng dân số của họ từ khi bắt đầu chương trình này đến nay chỉ tăng gấp ba lần. Trong khi đó, TP Hà Nội đã trải qua một sự gia tăng dân số lên đến 10 lần trong cùng khoảng thời gian, và không có chính sách nào có thể đáp ứng được sự gia tăng dân số lớn như thế. Điều quan trọng hơn, nếu chúng ta chỉ tập trung vào việc tăng cung cấp nhà ở xã hội tại Hà Nội mà các địa phương khác không làm được, hoặc nếu tạo việc làm không phân phối đều tại các khu vực khác, thì có thể dẫn đến sự tập trung dân cư vào Hà Nội, gây áp lực cho hệ thống chính sách nhà ở xã hội, theo đánh giá của TS. Kiến trúc sư Trương Ngọc Lân, Phó Trưởng Khoa Kiến trúc Quy hoạch, Đại học Xây dựng Hà Nội.
Nhà ở xã hội đang trở thành một vấn đề quan trọng liên quan đến việc cung cấp nhà cho người có thu nhập thấp tại các đô thị. Tuy nhiên, để đảm bảo rằng những người có nhu cầu thực sự có thể tiếp cận nhà ở xã hội, cần thiết phải có một quy hoạch tổng thể, phù hợp với sự phát triển kinh tế, hạ tầng giao thông và xã hội của thành phố.